صافی کف پا

 صافی کف پا(شناخت ودرمان):

برای دیدن کلیه عکسها به وب سایت ما مراجعه کنید:

www.drsherafatvaziri.com

صافی کف پا(Flat Foot ) به اختلالی گفته میشود که در آن قوس طولی پا از بین رفته و کل کف پا  و یا قسمت بیشتر آن با زمین در تماس قرار میگیرد.شیوع تقریبی این اختلال در جامعه که دارای انواع خفیف متوسط تا شدید است بین ۲۰ تا ۳۰ در صد تخمین زده شده است.در حالت ایستاده قسمت داخلی پا باید باسطح زمین فاصله اندکی داشته باشد که در افراد مبتلا به صافی کف پا این فاصله دیده نمیشود( عکس ۱و ۲) و در صورتی که از کف پا در حین وزن گذاری اسکن به عمل آید بر خلاف افراد عادی که قسمت داخلی پا فشاری را متحمل نیست در کف پای صاف نواحی افزایش فشار را به درجات متفاوتی خواهیم داشت. ( عکس ۳)

به طور کلی صافی کف پا به انواع انعطاف پذر و غیر انعطاف پذیر تقسیم میگردد که هر کدام دارای دلایل متفاوتی میباشند . کف پای صاف قابل انعطاف به مراتب داری شیوع بیشتری نسبت به غیر قابل انعطاف است و از لحاظ پیش آگهی دارای وضعیت بهتری است.

صافی کف پا در کودکان زیر ۳ تا ۵ سال کاملا نرمال تلقی میگردد و علت آن وجود چربی بیشتر در ناحیه کف پا در اطفال زیر ۲ سال و شلی نسبی  لیگامان ها و مفاصل در کودکان بزرگتر است( عکس ۴ ) و لذا در این سنین صاف بودن کف پا به عنوان بیماری تلقی نشده و نیاز به هیچ گونه پروسه درمانی نخواهد داشت و بتدریج که کودک بزرگتر میگردد و فعالیت های وی افزایش میابدقوس کف پای کودک نیز خود به خود تکامل میابد. از انجایی که کودکان خود قادر به تشخیص این اختلال نیستند لذا بهتر است که والدین از حدود سنین ۳ تا ۵ سال به این قضیه توجه کنند ، خصوصا اگر راه رفتن کودک کمی مسخره به نظر میرسد و کودک بیشتر بر روی لبه خارجی پای خود راه میرود و یا از دردهای مبهم در ناحیه عضلات ساق شکایت دارد بهتر است که کودک توسط پزشک متخصص ارتوپد تحت معاینه قرار بگیرد . کودکانی که دارای درجاتی از شلی لیگامانی هستند معمولا به احتمال بیشتری تا بزرگسالی دارای کف پای صاف خواهند بود.

اصولا امروزه ثابت شده که پوشیدن کفشهای طبی سنگین( عکس ۵ ) و یا ارتوزهای گران قیمت تاثیر چندانی در روند پیشرفت و یا بهبودی صافی کف پا نداشته و به خصوص در انواع خفیف تا متوسط نیاز به هیچ مداخله ای نیست و بهتر است کودک بیشتر از کفشهای مخصوص دویدن که در آن مقداری قوس کف پا تعبیه شده است استفاده کرده( عکس ۶ )  و یا  نهایتا در مواردیکه کودک از خستگی متناوب عضلات ساق شکایت میکند از کفی های داخل کفش استفاده نماید ، اما در انواع شدید که معمولا در حین ایستادن قسمت داخلی پا در تماس کامل با زمین بوده و به نظر میرسد که کل پا به سمت داخل چرخیده است استفاده از اورتوزها و یا کفی های مخصوص و  کفش طبی گزینه قابل تفکری میباشد خصوصا زمانیکه کودک مرتب کفش های خود را دفورمه و خراب مینماید. باید یاد اوری کنیم که هدف استفاده از اینها از بین بردن صافی کف پا نبوده و صرفا باعث نزدیک شدن بیومکانیک کف پای صاف به یک وضعیت نرمال شده و از ایجاد علایم برای کودک جلوگیری میکند.مطالعات  نشان داده اند که راه رفتن و دویدن با پای برهنه بر روی سطوحی مثل ساحل شنی دریا ، زمینهای چمن و یا حتی تشکچه های مخصوص ژیمناستیک کاران از طریق افزایش قدرت عضلات اینترینسیک کف پا تا حدودی با کاهش شدت صافی کف پا در ارتباط میباشند.

یکی از مسایلی که همواره بعد از تشخیص صافی کف پا مطرح میگردد ارتباط آن با اختلالاتی همچون کمردرد ، افزایش یا کاهش زاویه های اندام تحتانی در ناحیه زانو و یا افزایش بروز آرتروز مفاصل میباشد که هیچ کدام از این موارد تا کنون دارای مستندات علمی برای ارجاع نبوده و نباید به دلیل جلوگیری از بروز این موارد کودکان را مجبور به پوشیدن بریس ها و اورتوزهای سنگین نموده و یا آنها را از شرکت در فعالیتهای ورزشی منع نماییم و تنها در مواردی که فعالیت ورزشی شامل مسافتهای طولانی دویدن و پریدن میباشد جهت جلوگیری از چرخش به داخل بیش از حد پا یا over pronation

 از کفشهای دارای ساپورت قوس داخلی و Medial Heel wedge استفاده نمایند .( عکس ۷ )

صافی کف پای غیر انعطاف پذیر دارای دلایل متفاوتی نسبت به صافی کف پای انعطاف پذیر بوده و بیشتر تمایل به ایجاد علامت و درد در ناحیه پا دارد این نوع صافی کف پا که بعد از معاینه توسط متخصص ارتوپدی تشخیص داده میشود معمولا نیاز مند مداخله درمانی و حتی در مواردی جراحی است لذا در مواردیکه با انواع غیر معمولی از صافی کف پا از جمله انواع یکطرفه( عکس ۸ ) ویا دردناک مواجه شدیم هر چه سریعتر جهت معاینه به متخصص ارتوپدی مراجعه میگردد.افراد دارای کف پای صاف غیر قابل انعطاف حتی وقتی بر روی پای خود نایستاده اند فاقد قوس طولی کف پا میباشند

صافی کف پای بالغین میتواند به دنبال ادامه روند آن از کودکی و یا اکتسابی در بزرگسالی باشد که در نوع دوم انواع اسیبها ، شکستگیها ، حاملگی ، التهابات رباطی لیگامانی کف پا و چاقی مفرط  میتوانند زمینه ساز باشند و برطرف کردن این عوامل میتوانند باعث برگشت این روند گردند.

در موارد بسیار اندکی که صافی کف پا شدید و ایجاد مشکلات متعدد نموده است عملهای جراحی نیز به عنوان یک انتخاب درمانی مد نظر قرار میگیرند.

  

معضلی بنام خار پاشنه.........(Plantar Fasciatis & Heel Spurs)

برای دیدن عکسها به وبسایت ما مراجعه کنید:

www.drsherafatvaziri.com

پاشنه(Calcanous Bone) پای انسان جزو نقاط مهم بدن در حین ایستادن وراه رفتن بوده وحتی در داستانهای اساطیری نیز از آسیب به آن به عنوان تنها راه شکست دلاورانی چون آشیل نامبرده شده است.(عکس ۱)

درد پاشنه پا علل متعددی دارد که میتواند از فشار دیسکهای بین مهره ای بر روی نخاع درناحیه کمری تا شکستگیهای استخوان پاشنه را در بر گیرد،لذا تعیین دقیق علت درد که معمولا باعث ناتوانی بیمار جهت راه رفتن میگرددبررسی کامل و جامعی را میطلبد.

اما آنچه که در بین عموم تحت عنوان خارپاشنه مطرح میباشد چیست؟

پاشنه انسان از بافت بهم فشرده ای از استخوان اسفنجی تشکیل شده که ناحیه ای نسبتا پهن محکم و در عین حال سبک برای فرود آمدن پا در حین راه رفتن ایجاد ایجاد مینماید. قطورترین تاندون بدن بنام آشیل(Achilles) که از اجزای اساسی در دینامیک راه رفتن میباشد به قسمت عقبی(خلفی) این استخوان چسبیده است، به علاوه در زیر پاشنه بافت بهم فشرده ای که عمدتا چربی است و از طریق ریز ستونهای متعدد(Fibrous Septa) به استخوان پاشنه چسبیده است قراردارد تا بستری نرم و در عین حال مستحکم برای این ناحیه از پا که متحمل فشار زیادی در طی ایستادن و راه رفتن میگردد فراهم آورد...(عکس۲)

یکی از وظایف دیگر پاشنه پا کمک به حفظ قوس طولی در کف پا میباشد . یکی از عناصری که در این امر توسط بدن بکار می آید بافتی ضخیم و قدرتمند بنام فاشیای پلانتار(Plantar Fascia) میباشد که به استخوان پاشنه در عقب و قاعده انگشتان و تاندونهای خم کننده انگشتان در جلو(ُToe Flexors ) چسبیده و به عنوان یکی از عناصر دینامیک حفظ کننده قوس طولی کف پا انجام وظیفه مینماید.(عکس ۳)

آنچه که در جامعه از آن به غلط تحت عنوان درد خار پاشنه (Heel Spur) یاد میشود در واقع التهاب مزمن محل چسبیدن این بافت به استخوان پاشنه میباشد(Plantar Fasciatis ) که در طول زمان با رسوب کلسیم در این محل نمای خار مانند در رادیوگرافی پاشنه پا ایجاد مینماید.

علل مختلفی برای این التهاب ودرد مطرح میباشد:

الف)علل داخلی(Intrinsic factors)

قوس بیش از حد کف پا(Pes Cavus ) ، صافی کف پا(Pes planus )، اختلالات ساختاری در استخوانهای اندام تحتانی مثل External tibial Torsion, اختلاف طول دو اندام ، عدم انعطاف پذیری عضلات خلف ساق و نیز کف پا ،ضعف عضلات خلف ساق و کف پا، تحلیل رفتن (Atrophy ) بالشتک چربی کف پا از جمله علل مهم داخلی میباشند...

ب) علل خارجی(Extrinsic factors)

دویدن در مسافتهای بسیار طولانی مثل ماراتن، انجام تمرینات شدید پلیومتریک برای اندام تحتانی ، عدم استفاده از کفش مخصوص دویدن چه بر روی زمین و چه بر روی تردمیل، پیاده روی های بسیار طولانی از علل مهم خارجی میباشند....

نکته قابل ذکر این است که در افراد دیابتیک و نیز افراد مسن که انعطاف پذیری بافتهای فیبرو کاهش میابد احتمال دردناک شدن این بافت و به طبع آن پاشنه افزایش میابد به علاوه شیوع این اختلال در زنان بیش از مردان است.

علایم فاشییت پلانتار:

اصلیترین شکایت بیماران درد فرورونده زیر پاشنه در ابتدای راه افتادن از وضعیت استراحت و بخصوص بعد از خواب که بعد از چند قدم بهبود میابد ،، این درد در موارد مزمن و شدید بدون بهبودی است،،معمولا شخص ترجیح میدهد چند قدم اول را بر روی پنچه راه برود(Toe Walk)،،درد پلانتار فاشییت بعد از بهبودی اولیه مجددا در طی روز بازمیگردد و تا شب ادامه خواهد داشت،،،

علایم بیمار معمولا پس از یکدوره افزایش فعالیت مثل راه رفتن طولانی یا ایستادن طولانی ویا تغییر اخیر نوع فعالیت ورزشی ، تغییر اخیر در کفش و حتی تغییر در شدت ویا مسافت دویدن در یک دونده حرفه ای میتواند آغاز گردد...

پیشگیری :

۱)پوشیدن کفش مخصوص دویدن(Running Shoe ) در هنگام دویدن

۲)اجتناب از ایستادن در یک موقعیت به مدت طولانی

۳)کاهش وزن

۴)عدم انجام فعالیت ورزشی با پای برهنه(Bare Foot)

۵)جایگزین کردن متناوب سایر ورزشهای هوازی بجای دویدن روزانه مثل دوچرخه ثابت(Stationary Bike)

۶)افزایش انعطاف پذیری عضلات پشت ران ، ساق و کف پا

۷)استفاده از کفشهایی که قوس کف پا درآنها رعایت شده است

درمان:

با توجه به موارد ذکر شده دربالا کاملا واضح است که موارد مورد لزوم جهت پیشگیری بخش اصلی درمان خواهند بود

۱)در مراحل ابتدایی از این اختلال توصیه میگررد که از محافظ های ژلاتینی پاشنه استفاده گردد(عکس ۴)

۲)داروهای ضد التهابی خوراکی تحت نظر پزشک مصرف گردد

۳)موارد بوجود آورنده اختلال حذف گردد(کفش نامناسب،روش نامناسب ورزشی،چاقی و....)

۴)حرکات اساسی جهت انعطاف پذیری کف پا و تقویت عضلا کف پا صورت پذیرد(عکس۵و۶و۷)

۵)بعد از انجام این حرکات و نیز بعد از مسافتهای طولانی راه رفتن از کمپرس یخ در کف پا استفاده نماید

معمولا در صورت انجام دقیق و منظم موارد بالا در ۹۰ در صد موارد بعد از ۴۰ تا ۵۰ روز علایم به کلی بر طرف میگردد

در موارد مقاوم استفاده از Shock wave با درجاتی از بهبودی همراه بوده است،،و نیز در بعضی موارد تزریق کورتون موضعی هم توصیه شده است..(عکس۸)

۵ درصد موارد  که علی رغم پیروی از کلیه اصول بالا بعد از ۶ تا ۱۰ ماه درمان هنوز بهبودی حاصل نشده است انجام عمل ازادسازی فاشیای پلانتار بدون دست زدن به خار (Heel Spur) حاصله توصیه میگردد گه امروزه ازطریق آرتروسکوپی وبا یک برش ۵ تا ۷ سانتی متری صورت میگیرد..

تعویض مفصل زانو چیست؟

تعویض مفصل زانو چیست؟(Total Knee Replacement)

 برای دیدن عکسها به وب سایت www .drsherafatvaziri .com مراجعه کنید

مفصل زانو از مهمترین مفاصل تحمل کننده وزن بدن میباشد و بیش از هر مفصل دیگری در بدن مستعد به آرتروز (Osteoarthritis) میباشد.

آرتروز زانواز جمله ناتوان کننده ترین اختلالات ارتوپدی میباشد و در سنین بالای ۵۰ سال شیوع بیشتری میابد.عوامل متعددی باعث تسریع روند شروع و پیشرفت ارتروز زانو میشوند:

۱)افزایش سن بعد از ۵۰ سالگی

۲)خانمها

۳)اختلالات زاویه ای اندام تحتانی مثل زانوهای پرانتزی(Genuvarum )

۴)سابقه شکستگیهای داخل مفصلی و اطراف مفصلی

۵)آسیب مزمن رباطهای صلیبی خصوصا رباط صلیبی قدامی(Anterior Cruciate Ligament,ACL)

۶)آسیب مزمن منیسکها(Meniscal injury)

۷)آسیبهای غضروفی(Chondral Lesion)

۸)استعداد ژنتیکی

۹)عادات غلط نشستن و راه رفتن

۱۰)چاقی

۱۱)سیگار

راههای درمانی متعددی برای آرتروز زانو وجود دارد که بر حسب سن بیمار و شدت آرتروز از درمانهای دارویی تا درمانهای جراحی متغییر میباشد

در مواردیکه آرتروز زانو به حدی شدید شده است که دیگر نمیتوان درد ناشی از آن را بوسیله دارو تسکین داد درمانهای جراحی لازم میباشند که مهمترین آنها تعویض کامل مفصل زانو میباشد.

جراحی تعویض مفصل زانو یکی از پیشرفته ترین درمانهایی است که در حال حاضر برای موارد شدید آرتروز زانو انجام میشود . این جراحی از میزان موفقیت بالایی برخوردار است به شرطی که از پروتز های استاندارد روز دنیا استفاده شده ، جراح ماهر و اگاه به این جراحی خاص آن را صورت دهد و بیمار دوره بازتوانی مناسبی داشته باشد (.عکس ۱)

در طی این عمل ابتدا کلیه سطوح غضروفی  در طرف ران و نیز ساق که به علت ارتروز تخریب شده برداشته میشوند و سپس این سطوح توسط پروتزی از جنس آلیاژهای کاملا پیشرفته پوشانیده میگردند و در نهایت بین این دو با یک قسمت از جنس پلی اتیلن پر میگردد تا قابلیت لغزندگی مفصل زانو تکمیل گردد.(عکس ۲و ۳)

 در طی این عمل کلیه اختلالات زاویه ای زانو که ناشی از آرتروز باشند نیز اصلاح میگردد.(عکس ۴)

در صورتی که در عمل جراحی عارضه ای نداشته باشیم معمولا حداکثر ظرف سه روز بیمار با پای خود و به کمک عصا از بیمارستان مرخص میگردد.

 طول دوره بازتوانی این جراحی حدود ۳ ماه میباشد و در صورتی که هر دو پا نیاز به این جراحی داشته باشند میتوان با فاصله یک هفته تا سه ماه پای دوم را نیز تحت جراحی قرار داد.

مهمترین عامل موفقیت در این جراحی ، انجام آن توسط جراح ماهر که به نکات ظریف دقت لازم را دارد میباشد.عمر این پروتزها در شرایط ایده آل بین ۱۵ تا ۲۰ سال میباشد و پس از پایان عمر مفید انها مجددا با پروتز دیگری جایگزین میگردد.

بر خلاف سالیان گذشته که برای انجام عمل جراحی تعویض مفصل محدودیت سنی قایل بودند امروزه دیگر این عمل در شرایط خاص در سنین پایین یا خیلی بالا هم صورت میپذیرد تا افراد در هر سنی بتوانند از حداکثر ظرفیت سلامتی خود استفاده نمایند.

وقتی که دچار پیچ خوردگی مکرر مچ پا هستیم....(Ankle Sprains)

وقتی که دچار پیچ خوردگی مکرر مچ پا هستیم....(Ankle Sprains)

برای دیدن کلیه عکسها به وبسایت من مراجعه کنید:www.drsherafatvaziri.com

پیچ خوردگی مچ پا از جمله مشکلات ناتوان کننده ای است که در طی فعالیت های روزمره و یا در حین فعالیتهای 

ورزشی از قبیل والیبال ، بسکتبال ، فوتبال ، کشتی و ورزشهای رزمی، کوهنوردی و غیره  میتواند اتفاق بیافتد و در صورت عدم درمان مناسب و کافی باعث ناتوانی بازگشت به ورزش و حتی اختلال در فعالیتهای روزمره به علت پیچ خوردگی مکرر ، درد ، و عدم اطمینان به مچ پا در حین راه رفتن میگردد(عکس ۱)

مچ پا از جمله مفاصل تحمل کننده وزن بدن میباشد که علاوه بر ساختار استخوانی برای پایداری خود بر سلامت لیگامانهای اطراف مچ  و همچنین عضلات عبور کننده در چهار طرف خود تکیه دارد. مجموع عناصر لیگامانی سمت خارج مچ پا تحت عنوان فیبولار کولترال(Fibular collateral)(عکس ۲) و در سمت داخل تحت عنوان کمپلکس دلتویید (Deltoid complex)(عکس ۳) نامیده میشوند. سلامت قوزکهای داخل و خارج مچ پا (Medial and Lateral Malleoli) و نیز لیگامانهای مرتبط کننده استخوان نازک نی و درشت نی در انتهای تحتانی آنها(Syndesmosis) هم برای پایداری این مفصل ضروری هستند.

مکانیسمهای مختلفی برای پیچ خوردگی مچ پا مطرح هستند که مهمترین آنها چرخش به داخل(Inversion type)(عکس ۴)و چرخش به خارج(Eversion type)(عکس ۵) که به ترتیب با آسیب دیدگی عناصر لیگامانی سمت خارج(Fibular collateral) ،در مکانیسم اول، و عناصر لیگامانی سمت داخل(Deltoid complex). در مکانیسم دوم، همراه میباشند. نکته ای که باید متذکر شویم آن است که در شرایط آسیب شدید بجای این آسیبهای رباطی، شکستگیهای قوزک خارجی وداخلی را خواهیم داشت که در مبحث دیگری به بررسی آنها میپردازیم.(عکس ۶)

همچون سایر آسیبهای لیگامانی (رباطی) تقسیم بندی کلی بر اساس شدت به سه گروه میباشد که در گروه اول فقط کشیدگی نسبی در گروه دوم کشیدگی شدید به همراه پارگی خفیف و در گروه سوم پارگی کامل این رباطها مطرح میباشند که استراتژی درمانی مارا تحت تاثیر قرار میدهد.

در مرحله حاد بیماری تصمیم گیری درمانی بر اساس وجود یا عدم وجود شکستگی ، پایداری یا عدم پایداری مچ ، وجود یا عدم وجود ضایعات غضروفی همراه ، درجه اسیب لیگامانی و در نهایت سن بیمار و سطح فعالیت وی  میتواند متغییر باشد. این درمان دارای طیفی وسیع از بانداژ تا گچگیری و یا در نهایت عمل جراحی است و جهت تصمیم گیری نیاز مند معاینه دقیق توسط جراح استخوان ومفاصل ، رادیوگرافی و بعضا  MRI میباشیم.

بلافاصله بعد از آسیب اولین اقدام تا معاینه پزشک ارتوپد بی حرکت کردن مچ و استفاده از کیسه یخ جهت کاهش ورم (Edema) میباشد(عکس ۷)

بعد از معاینه و تهیه عکس توسط پزشک ارتوپد، آسیبهای خفیف تا متوسط که محدود به یک سمت مچ پا هستند را معمولا از طریق بانداژ ویا Taping و ادامه کیسه یخ تا ۴۸ساعت درمان میکنیم ،معمولا این بانداژ تا دوهفته ادامه یافته و بیمار بتدریج با کاهش درد آن را باز میکند، در طی این دوره بیمار علاوه بر راه رفتن تمرینات تقویتی مچ پا را که در ادامه آورده میشود را بطور مرتب انجام میدهد.(عکس ۸)

در آسیبهای یکطرفه شدید معمولا از گچ گیری ویا در صورت موجود بودن ،از بریس های مخصوص استفاده میکنیم ، نکته مهم در این درمان لزوم راه رفتن بیمار با این گچ یا بریس است که برای بدست اوردن نتیجه مناسب درمانی ضروری است ، طول مدت گچ گیری معمولا بین ۳ الی ۴ هفته میباشد که بدنبال آن یک دوره فیزیوتراپی را خواهیم داشت.(عکس ۹و۱۰ و۱۲)

 وقتی اسیب به قدری شدید است  و هر دو طرف مچ آسیب رباطی داریم ، معمولا در همراهی با شکستگی یا اسیب syndesmosis بوده و عمل جراحی را به پزشک و بیمار دیکته میکند.

 هر چقدر که شدت آسیب اولیه بیشتر باشد به مراتب احتمال بازگشت شخص به سطح فعالیت قبلی را کمتر کرده و به علاوه طول دوره درمانی و فیزیوتراپی بعدی نیز افزایش میابد.

مشکل اساسی در آسیب دیدگیهای مچ پا عدم توجه بیماران به بازتوانی و در نتیجه عدم بهبودی کامل علایم و تکرار این پیچ خوردگی است.

نکات مهم در بازتوانی یک پیچ خوردگی مچ پا:

۱) حداقل سه ماه جهت بازتوانی کامل زمان لازم است که بهتر است زیر نظر یک فیزیوتراپیست ماهر باشد ودر کنار ان تمریناتی  در منزل یا محل کار انجام پذیرد

۲)در طول این سه ماه شخص باید از راه رفتن در زمینهای نا هموار خودداری نموده واز کفشهای ساق دار (High Top Shoe) استفاده کند(عکس (۱۱)

۳)ورزشکاران تا شش ماه در حین ورزش باید از تکنیکهای   Taping یا نوارهای کینزیو  جهت مچ پا علاوه بر کفش ساق دار استفاده کنند(عکس ۱۳و ۱۴)

۴)در طول این سه ماه بیمار روزانه حداقل ۱۰۰ بار تمرینات تقویتی عضلات چرخاننده به داخل و خارج مچ را انجام دهند.(عکس ۱۵و۱۶و۱۷)

۵)در صورت داشتن اضافه وزن حتما نسبت به کاهش آن اقدام کنند

۶)از ماه دوم حداقل روزی ۳ نوبت هربار ۵ الی ۱۰ دقیقه بر روی پاشنه و سپس برروی پنجه راه بروند

(عکس ۱۸و۱۹)

۷)از شروع ماه سوم تمرینات تعادلی جهت بدست آوردن مجدد حس عمقی را بر روی سطح بی تعادل و یا صفحات مخصوص این کاررا انجام دهند(عکس ۲۰)

۸)خانمها از پوشیدن کفشهای پاشنه بلند تا ۳ ماه خودداری نمایند(عکس ۲۱)

۹)جهت کاهش ورم پا از آویزان کردن پا برای مدت طولانی خودداری کرده و روزی یکبار مچ پا را در آب گرم ماساژ دهند

۱۰) اگر بعد شش ماه انجام توصیه های بالا هنوز احساس ناراحتی در مچ پا وجود دارد باید جهت بررسی مجدد به پزشک ارتوپد معالج مراجعه نماید

نکته اساسی که در پایان مجددا متذکر میشویم این است که انجام باز توانی دقیقا به اندازه درمان اولیه دارای اهمیت میباشد.